Dünya ekvator çizgisiyle Kuzey ve Güney yarımküre olmak üzere ikiye ayrılır. Her yarımküre kendi içerisinde kutup, orta kuşak ve ekvator olmak üzere üçe ayrılır. Bu bölgelerin konumları, güneş ışığını alış açıları, etkisinde kaldıkları basınç kuvvetleri gibi etkenler ise iklim üzerinde büyük rol oynamaktadır.
Alçak ve Yüksek Basınç Nedir?
Alçak ve yüksek basınç kavramları rüzgar hareketlerine göre şekillenmiş kavramlardır. Alçak basınca maruz kalan bir bölgede nemli ve sıcak havalar gözlemlenir. Gökyüzü genelde bulutlu olur. Yağmur yağışları gözlemlenir. Bu da ekosistemi daha canlı tutar. Yani alçak basıncın etkili olduğu bölgelerde canlılık ve yaşam daha fazladır. Aynı zamanda bu bölgelerde ani hava değişimleri yaşanmaz. Sabah ile gece arasında sıcaklık dereceleri 3-4 dereceye kadar değişiklik gösterebilir. Aynı zamanda bu bilgi diğer faktörlerin de anlaşılması açısından temel olabilir.
Yüksek basınca maruz kalan bölgelerde de tam tersi bir durum gözlenir. Hava kuru ve genelde soğuk olur. Gökyüzünde bulut görülmez. Bu nedenle bu bölgelerde yağış beklenmez. Çöller, yüksek basıncın sürekli olarak etkin olduğu bölgeler olarak gösterilebilir. Bu bölgelerde canlı çeşitliliği çok görülmez. Gün içerisinde ani hava değişimleri yaşanabilir. Mesela, sabah 40-50 derecelere varan havalar etkin olurken, gece dereceler bir anda -10 dereceyi gösterebilir.
Güneş Işığının Geliş Açısının Etkisi
Güneşten gelen ışınlar, bazı bölgelere dik olarak ulaşırken; bazı bölgelere çok küçük açılarda ulaşabilirler. Örneğin; kutup bölgelerine güneş ışınları oldukça eğik şekilde ulaşır. Bu yüzden güneş, bu bölgelerde çok etkili olamaz. Orta kuşak bölgelerine bakılırsa; güneş bu bölgelere ortalama 45 derecelik bir açıyla ulaşır. Bu yüzden bu bölgeler genelde ılık iklimler yaşar. Ekvatoral bölgeye ise güneş, 90 derecelik bir açıyla ulaşır. Bu sebeple güneşin dünya üzerinde en etkili olduğu bölge ekvatoral bölgedir. Sıcaklık ortalaması 27-28 derece olarak gösterilebilir.
Güneş ışığının geliş açısı da canlı çeşitliliğini etkileyen etkenlerden bir tanesidir. Çünkü çoğu canlı sıcak ve nemli bölgelerde yaşamayı tercih eder. Bu bölgeler bitki ve hayvan çeşitliliği açısından canlıların hayatlarını geçirebilmesi açısından en verimli ortamlardır. Bu bölgelerde bitkiler büyük gövdeli ve geniş yapraklıdırlar. Çünkü nemlilik yüzünden terleme, su kaybetme ihtiyacı duyarlar.
Dünyanın Hangi Bölgesinde Sürekli Yaz Mevsimi Yaşanır?
Üstte verilen bilgilerden de anlaşılabileceği üzere, ekvatoral bölge bütün bir yıl boyunca yaz mevsimi özelliklerini taşır. Genel kültür olarak herkesin bilmesi gereken bu bilgi de sebepleriyle beraber şu şekilde özetlenebilir:
Ekvatoral bölge güneş ışınlarını dik olarak alır, yani bu bölgede sıcaklık fazladır. Aynı zamanda alçak basıncın etkisinde kaldığı için, sürekli nemli olan ve yağış alan bir bölgedir. Örneğin, Amazon ve Yağmur Ormanları bu bölgeler arasında yer alır. Bu bölgelerde sağanak yağışlar hakimdir. Sürekli bu faktörlerin etkisi altında olması sebebiyle ise günlük hava sıcaklıkları arasında büyük değişimler görülmez.
